Dwie rewolucje: francuska i przemysłowa skłoniły XIX-wiecznych Europejczyków do refleksji nad końcem porządku, jaki do tej pory rządził światem. Wywołało to falę sprzeciwu i melancholię za przeszłością, która dała początek romantycznemu sposobowi myślenia. Niechęć do oświeceniowych konwenansów i racjonalności sprawiła, że romantycy zwrócili się ku jednostce i jej przeżywaniu – przekonanie o wartości rozumu ustąpiło miejsca wierze, intuicji i emocjom.

Ulubionymi motywami romantyków były gotyckie ruiny, wzburzone morze i dzika, mroczna przyroda.

W sztuce to czas odejścia od klasycyzujących, akademickich wzorców, zwiększenie zainteresowania folklorem i refleksja nad tożsamością poszczególnych narodów. W architekturze ta tendencja zaowocowała stylem historyzującym, odwołującym się do romanizmu, gotyku lub lokalnych odmian renesansu.

Tekst: Karolina Plinta

Caspar David Friedrich, 'Wędrowiec nad morzem mgły’, 1818

Według starożytnej mitologii Saturn, aby zdobyć władzę nad światem, pokonał swojego ojca Coelusa, a następnie, bojąc się, że jego dzieci odbiorą mu tron, pożerał je tuż po narodzeniu. Saturn to także patron melancholików, którym przypisywano ponurość, która mogła przerodzić się w najgorsze szaleństwo.